ساختار حکومت، ویژگی ها و کارکردهایش در مرصاد العباد
نویسندگان
چکیده
نجم الدّین رازی عارفی است که در ظاهر با عالم سیاست بیگانه است. امّا علاقه مندی اش به انسان و سر نوشت و سعادت و شقاوت او که با شیوۀ ادارۀ کشور مرتبط است ، وی را به طرح مسائل سیاسی وا می دارد. در این مقاله خواهیم دید که او با تکیه بر طرح وارۀ ذهنی اش که بر بنیاد باورهای عرفانی و دینی او استوار است ، اوّلاً بر ضرورت حکومت تأکید می ورزد و ثانیاً دولت و دین را چونان دو روی یک برگ می داند و معیارهای ارزیابی حکومت و حاکمان را از شریعت اخذ می کند. از سخنان او در مرصادالعباد بر می آید که اجزا و عناصر حکومت مورد نظرش، باید مثل اعضای بدن با یکدیگر و با کلّ نظام در تعامل باشند. به نظر او حکومت به هرمی می ماند که شاه در رأس آن قرار می گیرد و وزیر و کارگزاران، بخش میانی آن را تشکیل می دهند و مردم که گسترده ترین و محروم ترین طبقۀ اجتماعی را به وجود می آورند ، در پایۀ این هرم قرار دارند. از آنجا که می بیند، شاه با خودکامگی و اختیارات نامحدود حکم می راند و کارگزاران دیگر با پرداخت رشوه و خدمت ، به حوزۀ قدرت راه می یابند؛ نویسنده مثل همیشه ، به جای بیان واقعیّت های موجود ، به توصیف « آن چه باید باشد » می پردازد. از خلال همین توصیف هاست که خواننده ساختار شکنی کرده ، به نگفته های متن پی می برد و در می یابد که حکومت موجود ، چیزی جز نظامی تباه نیست. نظامی که در آن جماعتی عظیم استثمار می شوند تا مشتی محدود ثروت اندوزند.
منابع مشابه
پیوند آیه ها و آرایه ها در مرصاد العباد
مرصاد العباد یکی از آثار با شکوه نثر فارسی در قرن هفتم است. دوره ای که ادب فارسی از حیث تأثیر پذیری از قرآن و حدیث و ادب عربی در اوج است. نویسنده کتاب، توانسته است با استفاده هنرمندانه از آیات قرآن و احادیث نبوی و بر اساس سه مرحله شریعت ، طریقت و حقیقت، مسیر سیر و سلوک عرفانی را ترسیم کند . در این مقاله تأثیر کلام وحی بر مرصاد العباد بررسی شده است . این جستار نشان می دهد که نجم الدین رازی ضمن ح...
متن کاملحکمت خسروانی در مرصاد العباد
تصوف اسلامی در ایران در حالی که از آموزهها و دستورات اسلام ریشه گرفته بود در زمین فرهنگی ایران رشد کرد و تحت نفوذ اندیشههای ایرانی قرار گرفت. این اندیشهها نظریهها، شیوههای سلوک، آداب و رسوم صوفیان گرایشهای مختلف را تحت تأثیر قرار داد و سبب پیدایش دیدگاههای گوناگون عرفانی شد. شهابالدین سهروردی در حکمةالاشراق سیر حکمت و فلسفه را در ایران باستان تا زمان خود توضیح میدهد و عارفانی مانند: با...
متن کاملپیوند آیه ها و آرایه ها در مرصاد العباد
مرصاد العباد یکی از آثار با شکوه نثر فارسی در قرن هفتم است. دوره ای که ادب فارسی از حیث تأثیر پذیری از قرآن و حدیث و ادب عربی در اوج است. نویسنده کتاب، توانسته است با استفاده هنرمندانه از آیات قرآن و احادیث نبوی و بر اساس سه مرحله شریعت ، طریقت و حقیقت، مسیر سیر و سلوک عرفانی را ترسیم کند . در این مقاله تأثیر کلام وحی بر مرصاد العباد بررسی شده است . این جستار نشان می دهد که نجم الدین رازی ضمن ح...
متن کاملپیوند سیاست با عرفان در مرصاد العباد نجم رازی
This study investigates Mersād al-‘Ebād and its contents on the policies of the rulers. Chapter five of this book on “various groups and their policies” deals with policies of different monarch and ministers of the time. It discusses issues such as the legitimacy of the monarchs, the position of kingdom in mysticism, special and ordinary kingdoms, and the superiority of monarchs over prophecy p...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
تاریخ ادبیاتجلد ۱۳۸۹، شماره ۸، صفحات ۰-۰
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023